Blog #28: Het marktsentiment

Gepubliceerd door Jan Maurits Kemps op 12 juli 2018

SPANNINGEN IN KAMEROEN EN HOE DIT EFFECT HEEFT OP DE HOUTSECTOR

Vooropgesteld dat ik mezelf geen Kameroen-expert wil noemen, wil ik in dit blog mijn zorgen delen over dit land, gebaseerd op mijn vele trips in de afgelopen 15 jaar. Mijn zorgen over de stijgende en voelbare spanning van de laatste twee jaren in Kameroen en de gevolgen voor de aanvoer van West-Afrikaans tropisch hardhout.  

KAMEROENSE DEMOCRATIE
Kameroen is de laatste decennia een stabiel land te noemen. Weliswaar geregeerd door een democratisch gekozen president die het voor elkaar heeft gekregen om sinds 1982 steeds iedere zeven jaar herkozen te worden. In feite is het een dictatuur met aan het roer Jean Paul Biya. Een man met een respectabele leeftijd van 85 jaar. De laatste jaren verblijft hij net iets minder dan de helft van het jaar in zijn buitenverblijf in Zwitserland.

 

MEERDERHEID FRANSTALIGEN VERSUS MINDERHEID ENGELSTALIGEN
Wat vandaag Kameroen is, lag oorspronkelijk in de invloedssfeer van Duitsland. Na 1919 verdeelden Frankrijk en Groot-Brittannië het onder elkaar als oorlogsbuit. Een regio met 24 Afrikaanse talen werd opgedeeld in Engelstalig en Franstalig gebied, die in 1961 samen onafhankelijk Kameroen werden. De Engelstalige minderheid voelt zich sinds lange benadeeld. Ze zijn minder vaak vertegenwoordigd in hoge posities. Engels werd recent als taal teruggedrongen uit het onderwijs en justitie. Vreedzaam protest daartegen werd door president Biya hardhandig onderdrukt. De Engelstalige provincies zeggen ook dat Yaoundé, de politieke hoofdstad waar het presidentieel paleis en de ministeries gevestigd zijn, hen economisch saboteert en afhankelijk houdt. Met de aankomende nieuwe presidentsverkiezingen medio oktober loopt de spanning in Kameroen verder op

BOKO-HARAM OF EIGEN BELANG
  

Vervolgens heeft Kameroen sinds 3 jaar te maken met een strijd tegen Boko-Haram, die verantwoordelijk zou zijn voor tal van kidnappingen en aanslagen in de grensstreek met Nigeria en andere delen het Noord-(Westen) van Kameroen. Kameroen is zelf slecht bij machte om deze onrust de kop in te drukken. Gebrek aan militair materieel en het missen van financiële slagkracht tekenen het land. Door investeringsprojecten in sectoren als ruimtelijke ordening en infrastructuur stop te zetten en deze vrijgekomen middelen te gebruiken voor militaire doeleinden, komt het land steeds meer in verval. Frankrijk en de VS hebben, met als gemeenschappelijk belang het onderdrukken van Boko-Haram,  een onderdeel van Al Qaida, Kameroen geholpen met kleine troepen en militair materieel.

Hierdoor kan gesuggereerd worden dat Jean Paul Biya niet veel sancties te vrezen heeft van Europa en de VS. Wellicht voelt hij zich door dit idee zelfs gesterkt en ziet hij de kans schoon om zicht te richten tegen de Engelstaligen, voorzien door Europa en de VS van opgeleide troepen en materieel, luidt het verhaal door ingewijden. De kans is groot dat hierdoor Kameroen afstevent op een burgeroorlog, waarbij inmiddels de vergelijking wordt gemaakt met Rwanda midden jaren 90.

Een recentelijke megadeal, afgesloten door Biya, om grote gasvoorraden voor de noord-westkust door China te laten exploiteren gooit extra zout in de wond. De Engelstaligen claimen deze opbrengsten en zien zich hierdoor gesterkt om een onafhankelijke staat “Ambazonia” uit te roepen. De overige bronnen die Ambazonia van inkomsten voorzien naast gas, zijn landbouw, olie en visserij.

De UN hebben aangekondigd om, in aanloop op de presidentsverkiezingen, extra troepen in Kameroen te stationeren. President Jean Paul Biya probeert inmiddels de verkiezingen een jaar op te schorten om zo tijd te winnen en de situatie onder controle te krijgen. Tot heden zonder succes. De gevolgen van bovenstaande kunnen groot zijn voor de gehele regio. Met zes buurlanden grenst Kameroen immers aan Nigeria, Tsjaad, Centraal Afrika, Kongo Brazaville, Gabon en Guiné Equatorial. Inmiddels wordt er gesproken over ruim 200.000 vluchtelingen die het Engelstalige deel van Kameroen hebben verlaten en met name richting Nigeria zijn getrokken.

AFRICA CUP IN KAMEROEN OP LOSSE SCHROEVEN
In 2019 is Kameroen het gastland voor de komende Africa cup en worden er momenteel veel grote voetbalstadia in het hele land gebouwd. Doorgaans gefinancierd door de Chinezen en de Turken. De destabilisering en onrust leidt onherroepelijk tot minder toeschouwers en kan wellicht zelfs een annulering van de Africa-cup tot gevolg hebben.

DUE DILLIGENCE IN GEDRANG
Kijkend naar onze business, dan zijn er bij escalatie mogelijke gevolgen te verwachten voor de houtaanvoer. Kameroen heeft een belangrijke doorvoerfunctie, met name voor hout afkomstig uit Centraal Afrika en Congo. De werking van de haven in Douala kan hierdoor in het gedrang komen.

Een groter en belangrijker gevolg kan ontstaan voor het Due Dilligence onderzoek dat in het kader van de EUTR wetgeving uitgevoerd moet worden voor al het hout dat in Europa wordt geïmporteerd. Kijken we naar die wetgeving, dan wordt er gesteld dat het land van herkomst moet handelen naar de lokaal geldende wetten. En daar wordt het volgende onder verstaan:

Per land verschilt het risico op overtreding van de lokaal geldende wetgeving voor oogst of handel van hout en houtpro­ducten. Op basis van de herkomst van het hout of houtproduct men het risico op illegale houtkap bepalen.

De volgende bron­nen kunnen helpen om tot een risicobeoordeling te komen.

• De Global Foresty Registry heeft per land een risicoanalyse voor illegaliteit uitgevoerd. Voor veel landen is de beschikbare informatie echter beperkt. Zie globalforestregistry.org
  • Hier wordt in 5 categorieën weergegeven of er spraken is van laag risico of ongespecificeerd risico;
    • Legaliteit
    • Algemene rechten en rechten van de mens *
    • Bosbeheer
    • Conversie van bosgebieden naar een andere bestemming
    • Genetisch gemodificeerde bomen
    • à en een eindoordeel print-out; “Low risk” of “Unspecified risk”

Bij “Low Risk” voldoet het hout aan de eisen van EUTR.
Bij “Unspecified risk” à onderstaande stap, onderzoek de corruption perspection index.

De Corruption Perception Index, gepubliceerd door Transparan­cy International, geeft een score van de waargenomen corrup­tie per land. Deze indicator geeft een indruk van het mogelijke risico op illegale houtkap in het betreffende land.

Kameroen valt sowieso al in de basis in de categorie van “Unspecified Risk” en bijkomende onderzoek is daarom noodzakelijk. Maar als we kijken naar * Algemene rechten en rechten van de mens en de naleving er van, dan moet er niet veel meer gebeuren of we komen er  bedrogen uit. Voor de houtimport naar Europa kan dit grote gevolgen hebben, want dit zou kunnen impliceren dat hout afkomstig van het risicogebied / land “Kameroen” niet naar Europa geëxporteerd mag worden. Tenzij een gedegen due-dilligence onderzoek aantoont dat er een verwaarloosbaar risico ten aanzien van het waarborgen van de legaliteit, het naleven van de algemene rechten en de rechten van de mens en er sprake is van goed bosbeheer? Je moet sterk in je schoenen staan als je je hier hard voor wil maken. En voor China? Die (er)kent deze wetgeving niet en is dus de laatste die lacht, omdat de vraag aanzienlijk zal afnemen en bijgevolg leiden tot sterk dalende prijzen.

Voor de komende maanden is het afwachten wat er gaat gebeuren. Ik noteer alvast in mijn agenda dat tijdens de presidentsverkiezingen in oktober het niet de beste periode is om weer die kant op te gaan.

*bron http://www.standaard.be