BLOG #9: Afrika, right place, right time..?

Geplaatst door Jan Maurits Kemps op dinsdag 21 juni 2016

Al jaren reis ik een paar keer per jaar naar West-Afrika. Het is vaak niet eenvoudig om de bezoeken aan zagerijen en exporteurs passend in te plannen in een paar dagen en daar ook nog eens een logistiek verantwoord schema van te maken. Uiteindelijk ga je op pad met een half schema en naar mate de tijd vordert wordt de laatste dag het meest volgepropt. Het succes van zo'n trip is steeds wisselend. Het vinden van het hele gewenste pakket hout bij 1 zagerij lijkt meestal onmogelijk dus meerdere kanalen moeten worden aangeboord om alles gevonden te krijgen.

VINDEN WAT JE ZOEKT
Vaak is het dan zo dat je een aantal kopmaten of houtsoorten niet gevonden krijgt, simpelweg omdat ze niet beschikbaar zijn. Geen mooie stammen, uitverkocht, de kopmaten die we vragen zijn te lastig. Om dan naar te zwijgen over de eisen die we stellen voor EUTR of kwaliteit. Als je dan zo'n week reizen moet samenvatten, vindt je ongeveer 40% van hetgeen dat je zoekt. Zeker in de diversiteit van houtsoorten en kopmaten die we met onze twee bedrijven ambiëren op voorraad te hebben.

De breedte/diversiteit is gelukkig dan wel ons inkoopvoordeel. We willen "X", maar de zagerij vraagt om ook "Y" erbij te kopen. Of de zagerij biedt "X" en wij vragen "Y" erbij. Een soort van koppelverkoop of ‘dealtje’. Het is maar net hoe je het wilt noemen, zolang we er beide maar blij mee zijn.

TE MOOI OM WAAR TE ZIJN?
Deze maand was onze reis zowaar een goede meevaller. Een tripje dat van het begin tot het einde goed in elkaar zat. En waarbij we steeds vonden wat we zochten. Houtsoorten, kopmaten, specificaties, kwaliteiten, prijs... Het was bijna te mooi om waar te zijn. Dan ga je je toch afvragen of het allemaal wel klopt?

HAUSSE VS BAISSE
We wisten al dat de Chinezen minder actief waren en er een overschot aan stammen is. Er zijn grote parken met stammen in Yaoundé, de voorstad van Douala, de haven. Annulaties van contracten en pogingen van de Chinezen om met onderhandelingen de prijzen omlaag te drukken. De prijzen van gezaagd hout van de populaire houtsoorten, zoals Sapeli en Sipo, zijn het afgelopen half jaar al aardig naar beneden bijgesteld. Maar de vraag uit Europa is toch op peil? De verschepingsperiodes lijken nog niet echt korter te zijn geworden en de orderboeken bij de zagerijen lijken nog redelijk vol te staan. Zitten we dan tóch op een neerwaartse lijn en laat de stabilisatie, die eventjes leek, nog op zich wachten? Misschien hadden we te maken met toeval en waren we deze trip gewoon steeds op de juiste plaats op het juiste moment, zoals je dat soms ook wel eens omgekeerd hebt?

Lokale ingewijden melden dat de Chinezen weer aan het kopen zijn, maar dat het door de Ramadan en de aankomende zomervakantie nu wat rustiger is. Als dat allemaal waar is en al de Ramadan en de zomer medio augustus voorbij zijn, stevenen we dan af op een hausse? En zitten we dan nu in een baisse? De juiste rationele keuze maken is momenteel best lastig.

Toch nu kopen om prijsstijgingen voor te zijn of krijgen we juist te maken met een afzwakkende wereldeconomie en wordt het aanbod van hout de komende maanden groter dan de vraag?

WETSWIJZIGING OP KOMST IN KAMEROEN?
Er gaan geruchten dat er binnen afzienbare tijd, wellicht dit jaar zelfs nog, geen stammen meer mogen worden geëxporteerd uit Kameroen. Dit in het kader van het toevoegen van waarde in het land van herkomst. De gedachte is natuurlijk niet slecht en sluit aan bij de politiek die andere landen in Azië en Afrika eerder voerden. Maar dit gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot. Met name in Gabon zorgde deze wetswijziging er voor dat de economie van het land in gevaar werd gebracht. Het stoppen van de export van stammen en het opleggen van de eis dat stammen verzaagd moeten worden heeft er in Gabon toe geleid dat de hele houtsector schade op liep door een tekort aan capaciteit om alle stammen te verzagen. Het beoogde doel, om door meer werk binnen het land te houden de economische welvaart te stimuleren, bleek een averechts effect te hebben. Een gebrek aan capaciteit van de zagerijen om de stammen te verzagen zorgde voor een daling van de waarde van de export van houtproducten en dus een negatief resultaat op de economische ontwikkeling Dit zelfde scenario hangt nu ook Kameroen boven het hoofd. Belangenverenigingen van zagerijen zijn hiervoor momenteel aan het lobbyen bij de ministeries om de stammenexport niet van de ene op de andere dag in te voeren, maar dit te doen op een degressieve wijze over een langere periode.

CASH IS KING
Opvallend is wel dat menig grotere zagerij zich momenteel aan het voorbereiden is op deze wetswijziging. Iedereen beseft dat bovengenoemde gedachte vroeg of laat zal worden uitgevoerd. Om zich hiertegen te wapenen en zijn bestaansrecht te waarborgen worden door meerdere zagerijen forse investeringen gedaan in zaaglijnen en droogkamers om de stammen die normaliter geëxporteerd zouden worden te kunnen verzagen. Dit vereist wel enig kapitaal! Beginnend natuurlijk met de investering, maar ook met het feit dat het financieringstraject van de zagerij veel langer wordt. Stammen worden verkocht op het park (in het bos of bij de zagerij) en worden door de koper betaald als ze daar op de vrachtwagen worden geladen. Nu de zagerij zelf de stammen gaat verzagen schuift het moment dat de zagerij betaald wordt weken en soms wel maanden op. De vraag is óf en hoe deze zagerijen dit gaan financieren. Uit het verleden weten we in ieder geval dat banken en de overheid niet staan te springen dit op zich te nemen en zullen we een soort survival of the fittest krijgen door "cash is king".

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------